Alanya Tersanesi ve Tophane

Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad’ın kenti almasından altı yıl sonra Kızılkule’nin yakınında 1228’de yapımına başlanmış ve bir yılda bitirilmiştir. Kemerli beş gözden oluşan tersanenin denize bakan cephesi 56.5 metre, derinliği 44 metredir. Tersane için seçilen yer, gün ışığından en fazla yararlanılacak şekilde planlanmıştır. Tersanenin giriş kapısındaki yazıt, Sultan Keykubat’ın armasını taşır ve rozetlerle süslüdür.

Alanya Tersanesi, Selçukluların Akdeniz’deki ilk tersanesidir. Daha önce Karadeniz’de Sinop Tersanesini yaptıran Alaaddin Keykubat, Alanya Tersanesi ile “iki denizin sultanı” unvanını almıştır. Tersanenin bir yanında mescit öteki yanında muhafız odası bulunur. Gözlerden birinde de zaman içinde körlenmiş bir kuyu vardır. Denizden teknelerle ya da Kızılkule’nin yanındaki surlardan yürüyerek ulaşılan Tersane’ye giriş ücretsizdir.

Sultan Alaaddin Keykubat Kızıl kule’nin büyük kitabesindeki Sultanül Bahreyn ” (iki denizin Sultanı) olma arzusunu gerçekleştirmek için Kule’nin yapımından iki yıl sonra (1228) tersanenin yapımını sağlamıştır. Tersanenin kuzeye bakan giriş kapısının üzerinde yine Selçuklu Sülüsüyle yazılmış bir kitabe kitabenin sağında Tersaneyi bekleyen askerlerin kalacağı bölüm, solunda deniz tarafında ise bir mescit mevcuttur. Genişliği 1.60 m. yüksekliği 2.50 m. içeri girdiğimizde, genişlikle her biri 7.70 m. boyları 42.30 m. olan beş gözden birisi ile karşılaşırız. Bu gözler içerden birbirine dörder küçük kemerli gözle bağlıdır. Eskilerde beş büyük göz den üçüncüsünde bir tatlı su kuyusu varmış, şu anda içerisi deniz artıklarıyla dolu olduğu için kapalıdır. En son gözden hemen onun b 1361 de Kıbrıs Kralı Antalya’yı zaptettiğinde Antalya Beyi Mahmut’a tekrar eski günlerine dönmesi için 1364 de o zamanki Alaiye beyinin denizditişiğindeki Topane kulesine açılan yöre halkının şeytan deliği dediği bir geçit vardır. Buradan Topane kulesine geçmek mümkündür. Bu muhteşem yapıt için bakınız bir yabancı yazar ne diyor” Bu eser Alaiye’nin ve Dünya ‘ nın en meşhur eseridir. Zannedersem bu tersane Selçukilerin yegane tersanesini meydana getirmektedir.Böyle kıymetli bir bina kıymetli neticeler çıkarmamıza vesile olur”Tersane ve soğuk kapı Bu tersane Osmanlı döneminde de işlerliğini korumuş.en gemiler gönderdiği bilinmektedir. Hatta diğer Türk beyleriyle anlaşıp elde bulunan Alaiye Beyliğinin donan­masını Kıbrıs üstüne göndermişti. Şüphesiz bu donanma tersanede yapılıyordu, yine bu tarihlerde Alaiye’de iyi gemi ustaları vardı. Yeni gemiler yapılıyor ve eskileri kalafat ediliyordu.Daha önceleri burası çevre denizcileri tarafından kullanılan ve harıl harıl küçük teknelerin yapıldığı bir yerdi.Bu çalışmlar çerçevesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan Bütçe Komisyon Başkanı , Alanya’ya gelerek Tersane’de incelemelelerde bulunmuş, dönemin Tersane ve Tophane MahallesiKültür Bakanı İstemihan Talay “Bu proje için uğraşıyoruz ve en kısa zamanda Alanya Belediyesinin teklifine yanıt verecektir” demesinden sonra bölgede çalışmalara hız kazandımıştır.Antalya Anıtlar Yüksek Kurulu ve Röleve Müdürlüğü ekipleri, Tersanenin Deniz Müzesi yapılması ve konuya ilişkin planlanan çalışmalar hakkında bir rapor hazırladı.Alanya Tershanesi için 2002 yılında başlatılan tarihi yerlerin onarım ve bakımları halen devam etmektedir. Ayrıca Kültür Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıklarını Koruma Vakfı, Tarihi Tersane’yi deniz müzesine çevirmek için çalışma başlattmıştır. Bunun yanında Türkiye 1983 yılında imzalanan Unesco Dünya Miras Sözleşmesi uyarınca Alanya Kalesini ve Tersanesini Dünya Miras Listesi’ne kayıt ettirmek için çalışmalarını sürdürmektedir.

Tersane’nin bitişiğinde denizden 10 metre yüksekliğinde bir kayaya tersaneyi korumak amacıyla yapılan Tophane vardır. 1228 yılında kesme taştan inşa edilen üç katlı ve dikdörtgen planlı yapıda aynı zamanda savaş gemileri için top döküldüğü bilinmektedir.

Alanya Tophanesi’nin Kültür Bakanlığı ve Alanya Belediyesi tarafından bir Denizcilik Müzesi’ne dönüştürülmesi için çalışmalar sürmektedir.

Geceleri Alanya iskelesinden bakıldığında mükemmel aydınlatması ile göz kamaştırır. hemen kenarında bulunan plajdan yüzülerek ulaşabilininiyor. Ayrıca Alanya Belediyesi önünden kalkan Tekne turlarıda Terhane önünde bir süre kalıp turistlere o muhteşem görüntüyü sunmaktadırlar.

Tophane

Tersane’nin bitişiğinde denizden 10 metre yüksekliğinde bir kayaya tersaneyi korumak amacıyla yapılan Tophane vardır. 1228 yılında kesme taştan inşa edilen üç katlı ve dikdörtgen planlı yapıda aynı zamanda savaş gemileri için top döküldüğü bilinmektedir.

Tersane ve Tophane’nin Kültür Bakanlığı ve Alanya Belediyesi tarafından bir Denizcilik Müzesi’ne dönüştürülmesi için çalışmalar sürmektedir.