Kekova; Üçağız (Theimiusa) ve Kale (Simena) köylerinin karşısında uzanan 7.4 km. uzunluk ve yaklaşık 500 m geniÅŸliÄŸinde ince uzun bir adadır ve bu ada aynı zamanda ismini tüm bölgeye vermekte ve Akdenizin Türkiye’ye ait olan en büyük adası durumundadır. En yüksek tepesi 188 m. karşısındaki anakara ile arasındaki kanal görünümündeki denizin en derin kısmı ise 105 m.dir. Kekova adı son yıllardaki güncelliÄŸinden dolayı turizm ve korumacılık alanlarında da sıkça kullanılır olmuÅŸtur.Hatta bu civarda yapılan tekne turları “Kekova turu” olarak anılmaya baÅŸlamış ve dolayısıyla Kekova tekne turları burda düzenlenmektedir, daha da önemlisi ada ve çevresindeki arkeolojik, doÄŸal koruma alanları “Kekova Sit Alanı” olarak adlandırılmıştır.
Sadece Antalya’nın deÄŸil, tüm Akdeniz dünyasının en temiz denizine sahip olan Kekova ve çevresi bu temizliÄŸini tartışmasız koruma altına alınmış olmasına borçludur. Bu konuda yabancı ziyaretçilerden büyük takdir kazanmış olması Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası korumacılıktaki gurur kaynağı olmuÅŸtur. Ada, hiçbir zaman karşısındaki iki küçük liman gibi kent özellikleri taşımamış, daha çok iki kenti perde gibi Akdeniz’e karşı koruyan; denizcilerin sığınak yeri, gemi inÅŸaa ve onarım üssü olarak kullanılmıştır. Bu çevrede bugün “Batık Kent” olarak adlandırılan adanın kuzeybatı kıyılarındaki kalıntılar en az Ä°.Ö. 5. yy.dan beri ticari ve askeri üs olarak kullanılmış olan Kekova’nın en renkli köşesidir. Tersane koyu ise hem yüzülebilecek bir yer, hem de Bizans Dönemine ait bazilika apsisi ile arkeolojik kalıntıların en yoÄŸun olduÄŸu alandır. Yakınındaki batık kent olarak anılan köşede genellikle ana karaya oyulmuÅŸ yerleÅŸim kalıntıları ve su içindeki ev temelleri yer alırlar. Sadece bu köşedeki yapıların su altında kalmış olması, büyük bir ihtimalle deprem sonucunda adanın bu köşesinden anakaraya doÄŸru yatmasıyla açıklanabilir.
Tarihi:
Bölgeye adını veren Kekova, bölge içinde yer alan en büyük adadır. Kekova adası, Anadolu yakasına yapışık bir boÄŸaz oluÅŸturarak uzanır. Anadolu yakasında ise girintiler, çıkıntılar, koylar denize gömülmüş eski kent surları, kale kalıntıları bulunur. Iç Ada, Toprak Adası, Aşırlı Ada ve KiÅŸnali Ada önemli diÄŸer adalardır. Kıyıya paralel uzanan Sıcak Yarımadası ve Kekova Adası bir iç deniz niteliÄŸi taşıyan Ölüdeniz’i oluÅŸturur.Kekova Adası aynı zamanda akdenizdeki Türkiye’ye ait olan en büyük ada konumundadır.
Bölgedeki yükseklikler kuzeye doğru uzanmaktadır. Kıyıdan itibaren hemen yükselmeye başlayan eğimli araziler, dar düzlüklerden sonra dik yamaçlarla aniden yükselerek 550 m’yi aşan dağlara dönüşmektedir. Kıyılar girintili çıkıntılı koylardan meydana gelen bir topografya göstermektedir. Kara ulaşım imkanlarının kısıtlı olduğu bölge kıyılarına denizden ulaşım teknelerle sağlanmaktadır. Jeolojik yapıda ise miaesen, kireç taşları ile kaplı alanlar vardır.
Akdeniz bitki örtüsünün hakim olduğu bölge, iklim tipine uygun makilik ve yer yer çam ağaçlarıyla kaplı olup, daima yeşildir. Bölgeye has tarımsal faaliyetler turfandacılık, zeytincilik ve hububat ekimidir. Balıkçılık ise başlıca geçim kaynağıdır.
DoÄŸal güzelliklerin yanısıra antik ve tarihi eserlerin zenginliÄŸi de bölgeyi arkeoloji turizmi yönünden çekici kılmaktadır. Uzun yıllar Likya Uygarlığı’nın daha sonra da Roma Ä°mparatorluÄŸu’nun etkisinde kalan yörede günümüzde de küçük yerleÅŸmeler vardır. Üçağız (Theiminssa) ve Kale (Simena) köyleri günümüzdeki yerleÅŸimlerdir. Bunların yanında bölge Likya yazısı ile yazılmış kitabeli mezarlar, kıyıda su içinde Likya tipi lahitler, mendirek ve yapı kalıntıları, ortaçaÄŸ kalesinin içinde kayaya oyulmuÅŸ tiyatro, kaya mezarları, su sarnıçları, kuzeyde lahitlerden ve az sayıda kaya mezarlarından oluÅŸan nekrapol sahası, Teimiussa’da (Uçağız) ise antik mezarlar ile su içinde kalmış rıhtımdan oluÅŸan zengin bir tarihi mirasa sahiptir. Ayrıca bölgede çok sayıda batık kent vardır. Kekova Adası’nın iç yakasındaki Tersane denilen yerin çok eski bir tekne yapım yeri olduÄŸu tahmin edilmektedir.
Kekova’da Aperlai, Batık Kent, Kaleköy’deki Simena, Üçağız’daki Theimussa, Gökkaya koyundaki Istlada isimli antik kentler bulunmaktadır. Ayrıca Kılıçlı’daki Apollonia Üçağız’a 2km. uzaklıkta Çevreli’deki Tybertissos kentleri de Kekova bölgesindeki diÄŸer antik yerleÅŸim alanlarıdır. Bunlardan Tırmısın ovasına hakim 365 m. yüksekliÄŸinde bir tepenin üzerindeki Tyberissos antik kentinde çok sayıda Lykia tipi lahitler ile güvercin yuvası ÅŸeklindeki Lykia kaya mezarları bulunmaktadır. Bunlardan günümüze ulaÅŸan kalıntılar Helenistik ve Roma çaÄŸlarına tarihlendirilmektedir.
Akropolün tepesinde bazı yapı kalıntıları ile güneyde Dor üslubundaki Apollon mabedi kalıntılarından yararlanılarak Bizans döneminde bir kilise yapılmıştır. Çevreli Kapaklı arasındaki İnişdibi’de Istlada antik kenti bulunmaktadır. Ne var ki bu küçük yerleşim alanlarının bölgede siyasi bir etkinliği olmadığından hepsi birleşerek bir bütün halinde Lykia birliği içerisinde temsil edilmişlerdir.
Kekova Adası üzerinde Bizans devrinde yapılmış bir kilisenin apsidi ile karşılaşılmıştır. Ayrıca adanın üzerinde bazı mimari kalıntılar çevreye dağılmış durumdadır.Burada yeterince bir yüzey araştırması ve arkeoloji kazıları yapılmadığından bu konuda detaylı bilgi bulunmamaktadır. Bugün tersane koyunun sağ tarafında deniz içerisinde kalmış dükkanlar ile sol tarafta da ne oldukları kesinleşmeyen bazı yapı kalıntıları görülebilmektedir. Büyük olasılıkla bunlar, evlere ait temel kalıntılarıdır.
Kekova bölgesindeki antik yerleşim alanlarına ait, eski çağlarda kayalardan yontma yöntemi ile elde edilen büyük taş blokları, Helenistik devirden itibaren çevredeki diğer kentlerde kullanılmıştır. Bu bakımdan tarihte önemli bir liman olan bu yerleşim alanı ile ilgili kalıntı ve buluntular günümüze ulaşamamıştır.
Ä°talyan iÅŸgalinden sonra adanın hangi ülkeye ait olacağı konusunda Türkiye ve Ä°talya arasında bir süre uzlaşılamamış, daha sonra ada 1932 yılındaki anlaÅŸma ile Türkiye’ye bırakılmıştır.
Kuzey tarafında ikinci yüzyılda depremlerle yok olan antik Dolkisthe kentinden kalma batıklara yer yer rastlanır. Kekova, Bizans döneminde yeniden kurulup gelişmiş fakat gelişmesi Arap istilaları yüzünden devam edememiştir.
Kekova ve çevresi 18 Haziran 1990’da Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından sit alanı ilan edilmiÅŸtir. Tüm yüzüş ve dalışların hükümet tarafından özel izin alınarak yapılması kararlaÅŸtırılmışsa da sonraki yıllarda bu yasak, tarihî batık olanlar haricindeki yerler için kaldırılmıştır.
Adayı ziyaret eden misafirler, Dolichiste ( Kekova ) Antik Kenti‘ ni veya polüler adıyla Kekova Batık Åžehir‘ i görebilirler.